Opinia rzecznika TSUE w sprawie WIBOR

Stanowisko Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wyrażone 11 września 2025 roku w opinii do sprawy C-471/24 dotyczącej kredytów hipotecznych z WIBOR-em, może, jak donosi ‘Rzeczpospolita’, wstrząsnąć rynkiem bankowym i umożliwić kredytobiorcom dochodzenie nowych roszczeń.

W Polsce oprocentowanie wielu kredytów hipotecznych i konsumenckich jest ustalane na podstawie wskaźnika WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate). Jest on wyliczany na podstawie szacunków banków dotyczących kosztów wzajemnego pożyczania sobie środków, a nie na podstawie rzeczywistych operacji finansowych

Kluczowe tezy opinii

Rzecznik Generalny TSUE zaproponował, aby Trybunał orzekł, że:

• Klauzula WIBOR w umowie kredytu hipotecznego o zmiennym oprocentowaniu podlega ocenie na podstawie unijnych przepisów o nieuczciwych warunkach w umowach konsumenckich (Dyrektywa 93/13), jeśli prawo krajowe nie nakazuje jej stosowania WIBOR ani nie narzuca jego wysokości niezależnie od decyzji stron umowy.

• Jeśli klauzula dotycząca WIBOR nie spełnia wymogu przejrzystości (tj. nie jest jasna i zrozumiała), sąd może zbadać, czy jest nieuczciwa.

• Klauzula jest przejrzysta tylko wtedy, gdy bank przekazał konsumentowi pełne informacje, obejmujące:

a) nazwę wskaźnika referencyjnego,

b) nazwę instytucji zarządzającej tym wskaźnikiem,

c) możliwe skutki finansowe jego stosowania.

• Informacje te muszą być przedstawione w taki sposób, aby konsument mógł samodzielnie ocenić całkowity koszt kredytu i rozumiał mechanizm działania WIBOR-u, bez wprowadzania w błąd, co do charakteru tego wskaźnika.

Obowiązki sądu krajowego

Zdaniem Rzecznika, sądy krajowe powinny badać, czy klauzula WIBOR:

• jest zgodna z zasadą dobrej wiary,

• nie powoduje rażącej nierównowagi praw i obowiązków pomiędzy bankiem a klientem.

Dodatkowo sąd powinien ustalić:

• czy konsument miał pełną wiedzę o ryzyku związanym z klauzulą WIBOR i świadomie się na nie zgodził,

• czy bank mógł zakładać, że konsument zaakceptowałby taki zapis, gdyby podlegał indywidualnym negocjacjom.

Rzecznik podkreślił, że ocena ta nie dotyczy samego wskaźnika WIBOR ani sposobu jego obliczania, a jedynie przejrzystości i uczciwości klauzul umownych.

Kontekst sprawy

Sprawa, w której wydano opinię, została zainicjowana przez kredytobiorcę zarzucającego bankowi niedostateczne informowanie o ryzykach zmiennego oprocentowania opartego na WIBOR. Jest to już drugi etap tego istotnego postępowania, po rozprawie przed TSUE w czerwcu 2025 roku.

Specjaliści wskazują, że opinia Rzecznika może okazać się tak przełomowa jak rozstrzygnięcia w sprawach frankowych, co może skutkować wzrostem liczby pozwów przeciwko instytucjom bankowym.

Co to oznacza dla kredytobiorców i banków?

• Kredytobiorcy zyskują narzędzie do kwestionowania klauzul umownych dotyczących WIBOR, jeżeli nie zostali rzetelnie poinformowani o zasadach jego działania.

• Banki mogą stanąć przed koniecznością zmiany praktyk informacyjnych oraz rozliczenia się z ryzyka prawnego wynikającego z zawartych już umów.

Czas zacząć działać

Wyślij swoją umowę kredytu hipotecznego opartego na wskaźniku WIBOR do bezpłatnej analizy na nasz adres mailowy.